KIEDY NA ŚWIAT? (2)
Ostatnia dekada (lata 2010-19) i podsumowanie.
Część trzecia:
Kolejne dziesięciolecie za nami, więc pora na listę zwycięzców angielskich i polskich klasyków z lat 2010-2019:
1000 Guineas Wiosenna
2010 SPECIAL DUTY (GB) kaszt. 12 lutego DŻAZZIL c.gn. 27 stycznia
(Hennessy-Quest To Peak/Distant View) (Be My Chief-Dżewia/Special Power)
2011 BLUE BUNTING (USA) s. 20 marca BLACK PANTERA (IRE) c.gn. 9 kwietnia
(Dynaformer-Miarixa/Linamix) (Intikhab-Peratus/Mujadil)
2012 HOMECOMING QUEEN (IRE) gn. 23 kwietnia SUMMER LANE (IRE) gn. 11 marca
(Holy Roman Emperor-Lagrion/Diesis) (Chevalier-Greta d’Argent/Great Commotion)
2013 SKY LANTERN (IRE) siwa 27 stycznia ENDORPHIN (IRE) gn. 8 marca
(Red Clubs-Shawanni/Shareef Dancer) (Whipper-Barbera/Night Shift)
2014 MISS FRANCE (IRE) gn. 23 marca GREEK SPHERE (IRE) gn. 21 kwietnia
(Dansili-Miss Tahiti/Tirol) (High Chaparral-Night Sphere/Night Shift)
2015 LEGATISSIMO (IRE) gn. 22 kwietnia HOSPITALITE (FR) gn. 15 kwietnia
(Danehill Dancer-Yummy Mummy/Montjeu) (Gentlewave-High Definition/Starborough)
2016 MINDING (IRE) gn. 10 lutego PIANOFORTE kaszt. 7 marca
(Galileo-Lillie Langtry/Danehill Dancer) (Belenus-Pretty Rainbow/Viking Ruler)
2017 WINTER (IRE) s. 15 lutego MONA KERBILI (FR) gn. 22 marca
(Galileo-Laddies Poker Two/Choisir) (No Risk At All-Star Bahia/Starborough)
2018 BILLESDON BROOK (IRE) kaszt. 24 lutego JAM JULIETTA gn. 23 lutego
(Champs Elysees-Coplow/Manduro) (Ecosse-Jam Jessica/Jape)
2019 HERMOSA (IRE) gn. 6 maja PRIDE OF NELSON (FR) gn. 18 marca
(Galileo-Beauty Is Truth/Pivotal) (Mount Nelson-Alfreda/Unfuwain)
Oaks Liry
2010 SNOW FAIRY (IRE) gn. 12 lutego INFAMIA c.gn. 5 stycznia
(Intikhab-Woodland Dream/Charnwood Forest) (Tempelwächter-Infanteria/Jape)
2011 DANCING RAIN (IRE) kaszt. 24 kwietnia HORTENSJA s. 11 marca
(Danehill Dancer-Rain Flower/Indian Ridge) (In Camera-Halszka/Goldneyev)
2012 WAS (IRE) gn. 11 maja NATALIE OF BUDYSIN (GER) c.gn. 31 marca
(Galileo-Alluring Park/Green Desert) (Martillo- Nobile Lady/Silvano)
2013 TALENT (GB) kaszt. 25 lutego KUNDALINI gn. 29 stycznia
(New Approach-Prowess/Peintre Celebre) (Belenus-Kantaya/Croco Rouge)
2014 TAGHROODA (GB) gn. 27 stycznia ZIELONA HERBATKA (GB) gn. 7 lutego
(Sea The Stars-Ezima/Sadler’s Wells) (Azamour-Silk Road/Dansili)
2015 QUALIFY (IRE) gn. 22 kwietnia AMFITRITA (IRE) gn. 17 kwietnia
(Fastnet Rock-Perihelion/Galileo) (Azamour-High Lite/Observatory)
2016 MINDING (IRE) gn. 10 lutego IRON BELLE (FR) gn. 10 kwietnia
(Galileo-Lillie Langtry/Danehill Dancer) (Belenus-Infamia/Tempelwächter)
2017 ENABLE (GB) gn. 12 lutego FURIA (GER) c.gn. 22 kwietnia
(Nathaniel-Concentric/Sadler’s Wells) (Campanologist-Fair Breeze/Silvano)
2018 FOREVER TOGETHER (IRE) gn. 25 maja SANTA KLARA (IRE) gn. 20 stycznia
(Galileo-Green Room/Theatrical) (So You Think-Parade Scene/Parade Ground)
2019 ANAPURNA (GB) gn. 31 marca NEMEZIS (IRE) gn. 28 kwietnia
(Frankel-Dash To The Top/Montjeu) (Sea The Stars-Rezyana/Redoute’s Choice)
2000 Guineas Rulera
2010 MAKFI (GB) gn. 4 marca DŻULIETTO kaszt. 2 marca
(Dubawi-Dhelaal/Green Desert) (Exaltation-Dżeni Lady/Professional)
2011 FRANKEL (GB) gn. 11 lutego MAŁY KAPRAL* c.gn. 27 marca
(Galileo-Kind/Danehill) (Minds Music-Mała/Who Knows)
INTENS* kaszt. 7 marca
(Belenus-Inicjatywa/Juror)
2012 CAMELOT (GB) gn. 5 marca HARD WORK (IRE) gn. 25 marca
(Montjeu-Tarfah/Kingmambo) (Refuse To Bend-Blue Banner/Grand Lodge)
2013 DAWN APPROACH (IRE) kaszt. 23 kwietnia EMPEROR AJEEZ (IRE) gn. 3 maja
(New Approach-Hymn of the Dawn/Phone Trick) (Holy Roman Emperor-Belle of Honour/Honour and Glory)
2014 NIGHT OF THUNDER (IRE) kaszt. 12 marca MODRASZEK (FR) kaszt. 30 kwietnia
(Dubawi-Forest Storm/Galileo) (Dr Fong-Model View/Distant View)
2015 GLENEAGLES (IRE) gn. 12 stycznia VA BANK (IRE) gn. 10 marca
(Galileo-You’resothrilling/Storm Cat) (Archipenko-Vinales/Dilshaan)
2016 GALILEO GOLD (GB) kaszt. 31 stycznia BRONISLAV (IRE) kaszt. 10 marca
(Paco Boy-Galicuix/Galileo) (Windsor Knot-At Our Ease/Golan)
2017 CHURCHILL (IRE) gn. 31 stycznia BUSH BRAVE (IRE) gn. 21 marca
(Galileo-Meow/Storm Cat) (Bushranger-Moriches/Alhaarth)
2018 SAXON WARRIOR (JPN) gn. 26 stycznia FABULOUS LAS VEGAS (FR) c.gn. 31 marca
(Deep Impact-Maybe/Galileo) (Air Chief Marshal-Coleene/King’s Best)
2019 MAGNA GRECIA (IRE) gn. 25 lutego EMILIANO ZAPATA (GB) gn. 22 marca
(Invincible Spirit-Cabaret/Galileo) (Garswood-Golden Dirham/Kheleyf)
Derby
2010 WORKFORCE (GB) gn. 14 marca INFAMIA c.gn. 5 stycznia
(King’s Best-Soviet Moon/Sadler’s Wells) (Tempelwächter-Infanteria/Jape)
2011 POUR MOI (IRE) gn. 10 stycznia INTENS kaszt. 7 marca
(Montjeu-Gwynn/Darshaan) (Belenus-Inicjatywa/Juror)
2012 CAMELOT (GB) gn. 5 marca NATALIE OF BUDYSIN (GER) c.gn. 31 marca
(Montjeu- Tarfah/Kingmambo) (Martillo-Nobile Lady/Silvano)
2013 RULER OF THE WORLD (IRE) kaszt. 17 marca PATRONUS gn. 17 marca
(Galileo-Love Me True/Kingmambo) (Ecosse-Princess of Java/Java Gold)
2014 AUSTRALIA (GB) kaszt. 11 kwietnia GREEK SPHERE (IRE) gn. 21 kwietnia
(Galileo-Quija Board/Cape Cross) (High Chaparral-Night Sphere/Night Shift)
2015 GOLDEN HORN (GB) gn. 27 marca VA BANK (IRE) gn. 10 marca
(Cape Cross-Fleche D’Or/Dubai Destination) (Archipenko-Vinales/Dilshaan)
2016 HARZAND (GB) sk.gn. 6 marca CACCINI (FR) gn. 6 maja
(Sea The Stars-Hazariya/Xaar) (American Post-Courances/Simon du Desert)
2017 WINGS OF EAGLES (FR) gn. 17 marca BUSH BRAVE (IRE) gn. 21 marca
(Pour Moi-Ysoldina/Kendor) (Bushranger-Moriches/Alhaarth)
2018 MASAR (IRE) kaszt. 16 kwietnia FABULOUS LAS VEGAS (FR) c.gn. 31 marca
(New Approach-Khawlah/Cape Cross) (Air Chief Marshal-Coleene/King’s Best)
2019 ANTHONY VAN DYCK (IRE) gn. 19 maja NEMEZIS (IRE) gn. 28 kwietnia
(Galileo-Believe’N’Succeed/Exceeed And Excel) (Sea The Stars-Rezyana/Redoute’s Choice)
St. Leger
2010 ARCTIC COSMOS (USA) gn. 31 stycznia KARDINALE gn. 22 stycznia
(North Light-Fifth Avenue Doll/Marquetry) (Belenus-Kornelia/Who Knows)
2011 MASKED MARVEL (GB) gn. 6 marca INTENS kaszt. 7 marca
(Montjeu-Waldmark/Mark Of Esteem) (Belenus-Inicjatywa/Juror)
2012 ENCKE (USA) gn. 24 lutego CAMERUN (IRE) gn. 2 marca 2008
(Kingmambo-Shawanda/Sinndar) (Singspiel-Cantaloupe/Priolo)
2013 LEADING LIGHT (IRE) gn. 6 marca CAMERUN (IRE) gn. 2 marca 2008
(Montjeu-Dance Parade/Gone West) (Singspiel-Cantaloupe/Priolo)
2014 KINGSTON HILL (GB) s. 15 stycznia KUNDALINI gn. 29 stycznia 2010
(Mastercraftsman-Audacieuse/Rainbow Quest) (Belenus-Kantaya/Croco Rouge)
2015 SIMPLE VERSE (IRE) gn. 5 marca VA BANK (IRE) gn. 10 marca
(Duke Of Marmalade-Guantanamera/Sadler’s Wells) (Archipenko-Vinales/Dilshaan)
2016 HARBOUR LAW (GB) gn. 30 marca DUSIGROSZ (FR) gn. 8 kwietnia
(Lawman-Abunai/Pivotal) (Full of Gold-Deana/Numerous)
2017 CAPRI (IRE) s. 7 lutego BUSH BRAVE (IRE) gn. 21 marca
(Galileo-Dialafara/Anabaa) (Bushranger-Moriches/Alhaarth)
2018 KEW GARDENS (IRE) gn. 20 stycznia FABULOUS LAS VEGAS (FR) c.gn. 31 marca
(Galileo-Chelsea Rose/Desert King) (Air Chief Marshal-Coleene/King’s Best)
2019 LOGICIAN (GB) s. 29 marca FABULOUS LAS VEGAS (FR) c.gn. 31 marca 2015
(Frankel-Scuffle/Daylami) (Air Chief Marshal-Coleene/King’s Best)
W przypadku klaczy w Anglii sytuacja wygląda bardzo podobnie jak w poprzedniej dekadzie. Całe trzydzieści lat potwierdza też wniosek, że wczesna data urodzenia jest ważniejsza w przypadku klaczy niż ogiera. Aż 32 (53,3%) zwycięstwa w klasykach dla klaczy odniosły te urodzone w styczniu i lutym, 24 (40,0%) z marca i kwietnia, i tylko 4 (6,7%) z maja. W ostatniej dekadzie w kolebce rasy tylko Minding skompletowała cenną dublę klasyków dla klaczy.
Niespecjalnie istotne zmiany zaszły też na Wyspach w przypadku zwycięzców 2000 Gwinei. Liczba triumfatorów urodzonych w dwóch pierwszych miesiącach roku wzrosła o jednego, a w dwóch kolejnych o jednego spadła. Nie doczekaliśmy się też konia z maja. W całym analizowanym okresie 11 zdobywców milerskiego klasyka to konie z marca, 9 z lutego, 6 ze stycznia, 3 z kwietnia i tylko 1 z maja.
W przypadku zdobywców Derby na torze Epsom w ostatniej dekadzie do 6 wzrosła liczba koni urodzonych w marcu. Nie ma konia z lutego, a te ze stycznia i kwietnia powtórzyły wynik z poprzedniego dziesięciolecia. W minionym roku sukces odnotował koń urodzony w maju. W całym omawianym okresie dominują trzylatki urodzone w marcu i kwietniu – 17 (56,7%), podczas gdy te ze stycznia i lutego wygrywały 9 razy (30%), a z maja czterokrotnie (13,3%).
Wreszcie St.Leger. Tu konie ze stycznia i lutego podobnie jak te z marca i kwietnia utrzymały stan posiadania. W 30-leciu pierwsze dwa miesiące roku wydały 12 zwycięzców, dwa następne 17, a maj tylko jednego.
A u nas? Znaczny import sprawił, że na liście zwycięzców gonitw klasycznych w Polsce zdecydowanie przybyło koni urodzonych w Irlandii, Anglii, Francji i Niemczech. Dokonując porównania, na pewno trzeba ten fakt uwzględnić, bo oprócz pochodzenia, miejsce urodzenia i odchowania konia (czyli warunki środowiskowe) bez wątpienia mają wpływ na wczesność jego dojrzewania. Popatrzmy więc na konie krajowej hodowli, pomijając w przypadku St.Leger zwycięskich przedstawicieli starszych roczników. I tak w Wiosennej triumfowały trzy klacze urodzone - w styczniu (Dżazzil), lutym (Jam Julietta) i marcu (Pianoforte), a w Oaks cztery – po jednej z marca (Hortensja) i kwietnia (Iron Belle) oraz dwie (Infamia, Kundalini) ze stycznia. Trzy ogiery (Dżulietto, Mały Kapral, Intens), które zwyciężyły w Rulera przyszły na świat w marcu, a z trójki zdobywców Błękitnej Wstęgi dwa konie są z marca (Intens, Patronus) i jeden ze stycznia (klacz Infamia). W St.Leger pokonały konkurencję polskie trzylatki urodzone w styczniu (klacz Kardinale) i marcu (Intens).
Zmiany (tu większe, tam mniejsze) zachodzą, a w nieustającej pogoni, przy rosnącym tempie życia, wielu ludzi szuka prostych i łatwych rozwiązań, oczekuje krótkich odpowiedzi, chce przycisnąć klawisz klawiatury komputera i bez wysiłku dostać gotową receptę. Tymczasem wyścigi konne i hodowla koni pełnej krwi od stuleci toczą się swoim stałym, miarowym rytmem. Rytmem podporządkowanym przyrodzie i pozostającym w zgodzie z fizjologią selekcjonowanego gatunku. Różnego rodzaju statystyki mogą i często okazują się pomocne. Dzięki nim można obserwować trendy dotyczące danego zjawiska, a w naszym przypadku, postawić tezę, że optymalna data urodzenia źrebięcia, to chwila, gdy wiosnę czuć już w powietrzu. A na Wyspach, czy w Normandii przychodzi ona przecież wcześniej niż u nas. Warto jednak ciągle przypominać, że staranny, właściwy odchów (żywienie, ruch, pielęgnacja) jest znacznie istotniejszy od daty urodzenia źrebięcia.
Na zdjęciu: Klacz Susy (Babant - Surdyna po Parysów) z klaczką Samarkanda (po Freedom's Choice). Jaroszówka 1995r. Fot. Adrianna Buks.