Z poślizgiem, ale za to "na bogato" przedstawiamy relację z Oaks, przypominając bohaterki rozgrywek z lat poprzednich.
Miano niepokonanej w pięciu startach utrzymała w Oaks (30 lipca) faworyzowana FURIA (GER) (Campanologist – Fair Breeze po Silvano) hodowli Gestüt Fährhof. Klacz kupiona roczniakiem na aukcji BBAG za 30.000 EUR nie biegała w wieku 2 lat. Jest ona córką dzielnej zwyciężczyni Prix Corrida G2 2100m, Prix Allez France G3 2000m i Hessen-Pokal G3 2000m, która w 23 wyjściach wygrywała 7 razy, tyleż samo mijała celownik druga (m.in. w Prix Jean Romanet G2 2000m, Euro Cup G3 2000m i Premio Lydia Tesio G1 2000m) i czterokrotnie kończyła trzecia, inkasując na torach Niemiec, Francji, Włoch i Japonii 346.588 EUR. Furia jest oczywiście zinbredowana (5x6) na ogiera Northern Dancer. Jej dwa lata starszy półbrat FAIR MOUNTAIN (po Tiger Hill) potrafił zająć trzecie miejsce w Deutsches Derby G1, a prababka FAIRNESS (po Athenagoras) świetnie radziła sobie w gonitwach z płotami, odnosząc w tej specjalności 10 zwycięstw na bieżniach Niemiec i Francji; w wyścigach płaskich zwyciężała sześciokrotnie.
Ojciec - CAMPANOLOGIST (Kingmambo – Ring Of Music po Sadlers’s Wells) padł przed dwoma laty. Ogier pochodzący z linii żeńskiej takich asów jak Rahy i Singspiel w długiej karierze (biegał 2-7 letnim) wygrał czterokrotnie Grupę 1 na 2400m: Grosser Hansa Preis, Rheinland-Pokal, Preis von Europa, Gran Premio Jockey Club Italiano. A Furia, podobnie jak najlepszy z jego przychówku LANGTANG (od matki po Oasis Dream), pochodzi z pierwszego z ledwie dwóch roczników jego źrebiąt.
Na lekko elastycznym torze (2,8) niemieckiej hodowli wnuczka Silvano (po Lomitas) - już druga, bo w 2012 roku Oaks wygrała derbistka NATALIE OF BUDYSIN (po Martillo) – zdobyła Nagrodę Liry, pewnie (o 2 i 1½ długości) wyprzedzając przedstawicielki polskiej hodowli: Almenar (po Ecosse) hodowli Elwiry Krakowiak i Agnieszki Marczak oraz obdarzoną staminą siostrę dzielnego i solidnie wypróbowanego za naszą południową granicą Omnibusa - Opuncję (po Da Xian od siostry klasowego Omena - Ombretty) hodowli SK Jaroszówka, zinbredowaną 5x4 na ogiery Bold Ruler i Mehari.
Wkrótce potem, dość nieoczekiwanie Furia została skreślona z listy uczestników Wielkiej Warszawskiej i zabrakło jej również wśród klaczy zgłoszonych do Nagrody SK Krasne. Wypada mieć nadzieję, że klacz nie dołączyła do kontuzjowanych koni z krajowej czołówki - Va Banka, Caccini’ego, Petroniusa czy Silvery, a że na przykład szykuje formę na jesienne starty zagraniczne.
A za nami już cztery tegoroczne klasyki, w tym oba zarezerwowane dla klaczy. W powojennej historii czternaście trzylatek skompletowało tę wartościową dublę. Wiosenną i Oaks wygrywały: wyhodowana w Irlandii BARKA (Jamaica Inn – Baby Gal po Prince Galahad) w 1950 roku, golejewska BURMA II (Pilade – Surma III po Thunichtgut) w 1951, kozienicka CZARNOGÓRA (Skarb – Tirana II po Wisus) w sezonie 1952, jej krajanka SOLANKA (Skarb – Solina po Aventin) w 1960 roku, moszniańska OSTERA (Balustrade – Orsowa po Asterios) w 1974, SMUŻKA (Mehari – Synogarlica po Ceremoniał) hodowli SK Iwno w 1976 roku kiedy to wygrała także Nagrodę Pragi podczas Mityngu KDL w Pradze, golejewska KONSTELACJA (Mehari – Kasjopea po Aquino) w sezonie 1977, rok później wyhodowana w SK Moszna NORIKA (Kayoon – Nektaryna po De Corte), widzowska SINAJA (Saragan – Serbia po Antiquarian) w 1980, trzecia w tym towarzystwie wychowanka SK Moszna - MARACANA (Conor Pass – Maramba po Beauvallon) w 1986, stubnieńska DAXI (Dixieland – Da Passa po Parysów) w 1994 roku, strzegomska CZERWONA RÓŻA (Alywar – Cervetrosa po Orange Bay) w sezonie 1999, a także druga, obok Solanki, przedstawicielka rodziny klaczy Solina - SZANTA (Czaravich – Sexpanna po Unoaprile) hodowli Przedsiębiorstwa Wielobranżowego CALIX w 2002 i IRKUCJA (Royal Court – Irawadi po Be My Chief) Polskiej Korporacji Inwestycyjnej SA w sezonie 2007.
Zdarzało się jednak, że wyjątkowo zdolne trzylatki wybierały rywalizację z ogierami w Nagrodzie Rulera. Z tych pojedynków z tarczą wyszły późniejsze triumfatorki Nagrody Liry: UPSALA (Who Knows – Uferschwalbe po Zigeunersohn) hodowli POHZ Chojnów w 1993 roku i trójkoronowana widzowska DŻAMAJKA (Juror – Dżamira po Rutiliio Rufo) w sezonie 2000.
Błękitną Wstęgą Derby i dębowym laurem (Oaks) dekorowane były: SEKWOJA (Tuny – Sarabanda po Aquino) hodowli SK Iwno w 1975 roku, wspomniane już Konstelacja, Sinaja, Dżamajka, a także wywodzące się z Jaroszówki KOMBINACJA (Jape – Komańcza po Dakota) w sezonie 2001 i INFAMIA (Tempelwächter – Infanteria po Jape) w 2010 roku oraz wymieniona wcześniej niemieckiej hodowli Natalie Of Budysin. Ponadto Dżamajka i Kombinacja, podobnie jak moszniańska GERONA (Masis – Genua po San II) w 1964 i golejewska KRÓLOWA ŚNIEGU (Don Corleone – Królowa Balu po Demon Club) w 2004 potrafiły również pokonać rywali w St.Leger, i tak jak siedem innych oaksistek: JURYSDYKCJA (Aquino – Justitia po Orthodox) hodowli SK Moszna w 1962, golejewska DOLORES (Negresco – Dobrawa po Aquino) w 1967, rzeczniańska DIAKOWA (Isztopirin – Daria po Deer Leap) w 1979, widzowska SONORA (Dakota – Serbia po Antiquarian) w 1982, NOVARA (Dniepr – Nadrenia po Carolus) hodowli SK Golejewko w 1990, wspomniana już Upsala oraz ZAGARA (Dixieland – Zana po Seal) hodowli Grzegorza Kaczmarka i Andrzeja Żbikowskiego w 1997, sięgnąć po palmę pierwszeństwa w najpoważniejszym biegu porównawczym - Wielkiej Warszawskiej.
Z tego grona cenny tytuł Koń Roku zdobyły trzylatkami: Sonora, Upsala, Zagara, Dżamajka, Kombinacja, Królowa Śniegu (w Derby przesunięta z pierwszego miejsca na trzecie za crossing) oraz Infamia. Wyróżnienie to stało się również udziałem SUSY (Babant – Surdyna po Parysów) hodowli POHZ Chojnów, która w 1991 roku po zwycięstwie w Derby została zdyskwalifikowana za crossing, ale w Oaks pokonała swoje klasowe rówieśniczki Kliwię i Tabakierkę.
Przodownictwo wśród linii żeńskich zachowuje w Oaks rodzina klaczy QUARRY (Pharis – Querelle po Parachute) hodowli Ludwiki Czartoryskiej, która wygrała ten bieg w 1947 roku. Wyhodowana w Golejewku jej córka Kwirytka (po Pilade) zajęła w Nagrodzie Liry miejsce piąte, ale rok starsza Kwadryga (również po Pilade) – piąta w Wiosennej w 1954 roku, z powodzeniem przedłużyła linię, dając urodzoną w 1963 roku klacz Kasjopea (po Aquino) – czwartą w Wielkiej Warszawskiej w sezonie 1966. Ta z kolei jest matką ósmej w Oaks 1976 roku klaczy Kaja, jej rok młodszej siostry - klasowej KONSTELACJI oraz trzeciej córki ogiera Mehari – derbistki Kosmogonii, która w Oaks minęła celownik trzecia za Noriką i Vanessą. Konstelacja urodziła pierwszą w Nagrodzie Liry w 1989 roku KARINĘ (po Pyjama Hunt) oraz piątą w sezonie 1990 Królową Nocy (również po Pyjama Hunt). A Kwadryga jest też babką dzielnej Kresydy (Dersław – Kaliope po Aquino) – matki trójkoronowanego Krezusa, która w 1982 roku wygrała Wiosenną, a w Oaks, podobnie zresztą jak i w Wielkiej Warszawskiej musiała uznać jedynie wyższość Sonory. W sezonie 1984 czwarta w Oaks plasowała się Kalkuta (Orsk – Kamea po Isztopirin i Kaliope) hodowli SK Strzegom. W roku 1992 zwycięża KALIFORNIA (Lord Hippo – Kosmitka po Scottish Rifle i Kosmogonia), a w następnym sezonie trzecia mija celownik jej siostra Kostaryka. Sezon 1995 to 12 (ostatnie) miejsce w Nagrodzie Liry klaczy Kolchida (Demon Club – Kosmonautka po Dniepr i Kosmitka), która w gonitwie tej pełniła rolę liderki. W 1999 roku Kornelia (Who Knows – Korona po Lord Hippo i Konstelacja) przegrywa Oaks w walce o pół długości z Czerwoną Różą, ale dwa lata później KOMBINACJA (Jape – Komańcza po Dakota i Kwadra po Freefoot i Konstelacja) hodowli SK Jaroszówka pewnie zdobywa dystansowy klasyk dla klaczy. Ósma w tej edycji jest Kronia (Special Power – Kampania po Dixieland i Kalkuta) hodowli Wojciecha Rawy. Rok 2004 należy do KRÓLOWEJ ŚNIEGU (Don Corleone – Królowa Balu po Demon Club i Królowa Nocy). W sezonie 2007 w Oaks czwarte miejsce zajmuje Kartinka (Sorbie Tower – Karta po Demon Club i Kalambia po Lord Hippo i Kosmonautka) hodowli SK Jaroszówka, wyprzedzając piątą Kristin (Sorbie Tower – Koneksja po Who Knows i Komańcza) hodowli Tomasza Rejmana, a na starcie traci jeźdźca Karuna (Saphir – Karawela po Royal Court i Komańcza) hodowli Damis BT. W 2009 roku piąta w Oaks melduje się Kortina Royal (Royal Court - Kanadyjka po Canadian Winter i Kosmitka) hodowli Krzysztofa Litwiniaka. Po roku drugie miejsce zajmuje Kardinale (Belenus – Kornelia po Who Knows), a piąte Konbola (Belenus – Konsola po Fourth of June i Koronis po Five Star Camp i Korona). W sezonie 2013 Kyrene (Double Alleged – Kallisto po Llandaff i Kronia) hodowli Wojciecha Rawy kończy Nagrodę Liry na pozycji jedenastej. Wreszcie w zeszłym roku Kapryśna (Fast and Furious – Kartinka) z Gospodarstwa Rolnego Joanny Zalewskiej w Oaks jest siódma. Jak widać z rodziny klaczy Quarry wywodzi się w sumie 6 zwyciężczyń Nagrody Liry, w tym cztery hodowli SK Golejewko. W 2016 roku do PSB zgłoszono 16 klaczy z tej linii żeńskiej.
Tuż za nią w klasyfikacji wygranych w Oaks lokują się dwie rodziny. Pierwszą założyła urodzona w 1942 roku klacz Netra (Antonym – Nalewka po Mah Jong i Hulanka po Manton i Vola po William The Third i Kataryniarzówna po Ruler i Ecrevisse po Fripon) hodowli Eryka Kurnatowskiego. Jej córka Narbona (po Pilade) w Oaks 1956 nie sprostała Sycylii, ale potrafiła wygrać z nią Wiosenną. Druga córka Netry – Nekanda (po Good Bye) w 1959 roku w Oaks zajęła miejsce piąte, a w stadzie dała Nandę (po Negresco), która w 1967 roku ukończyła Oaks na pozycji czwartej. W sezonie 1975 Narew (Mehari – Narbada po Negresco i Narbona) ustąpiła pierwszeństwa jedynie derbistce – klaczy Sekwoja. Dwa lata później Napajedla (Mehari – Nicea po Turysta i Narbona) – w wieku 3 lat stała liderka Konstelacji - zajęła w Nagrodzie Liry miejsce piąte, ale jej młodsza półsiostra NANCY (po Beauvallon) zdobyła dla rodziny pierwszą szarfę Oaks w sezonie 1981. Z kolei córka Napajedli – NURSJA (po Freefoot) zwyciężyła w sezonie 1983, wygrywając również Nagrodę Pragi podczas Międzynarodowego Mityngu Krajów Demokracji Ludowej w Warszawie. W 1985 roku Nawłoć (Pawiment – Nerpa po Antiquarian i Narbona) hodowli SK Rzeczna na miękkim torze finiszowała szósta w 13 konnej stawce, zamykanej przez Nawojkę (Kasjan - Napajedla). Po roku Niderlandia (Saragan – Nadrenia po Carolus i Niedzica po Mehari i Nienadowa po Turysta i Nekanda) pozwoliła się wyprzedzić tylko Maracanie, a w sezonie 1989 Nemezia (Dakota – Nursja) liderowała Karinie, kończąc na ostatnim - ósmym miejscu. Co nie udało się Niderlandii, stało się udziałem jej półsiostry NOVARY (po Dniepr) w 1990 roku. Sezon 1995 przyniósł siódme miejsce klaczy Netanya (Canadian Winter - Nemezia), a 1997 trzecią lokatę siostry Novary – Neris. W 2002 roku czwarta minęła celownik Nikella (Krater – Nicoletta po Venecuela i Niderlandia), a po roku najlepszą okazała się NECHEMIA (Enjoy Plan - Netanya), pokonując zwyciężczynię Wiosennej - Nobilę (Saphir – Novara). Kolejny sezon przyniósł drugie miejsce Nitisary (Don Corleone – Nicoletta), a w 2005 roku triumfowała NEBBIA (Royal Court – Nemezia). W 2010 roku Nitonia (Belenus – Nidelva po Precocious i Niderlandia) kończyła szósta, a w 2012 Narkoza (Belenus - Nitisara) zanotowała identyczny rezultat. W latach 2014-15 Oaks zupełnie niepotrzebnie rozgrywano na wrocławskich Partynicach. Po trwającym ponad pół godziny skandalicznym załadunku klaczy do start-maszyny trenowana „na miejscu” Normana (Don Corleone – Nomentana po Jape i Norencia po Who Knows i Nodrisa po Lord Hippo i Noteć po Carolus i Narew) zakończyła wyścig na pozycji siódmej. Rok później zdecydowanie najlepsza trzylatka rocznika - Nadworna (Nowogródek – Nebbia) uległa we Wrocławiu urodzonej w Irlandii, dość przeciętnej klaczy Amfitrita. Pięć triumfatorek Nagrody Liry z omawianej linii pochodzi oczywiście z Golejewka, a w 2016 roku do PSB zgłoszono 26 klaczy z tej rodziny.
Na zdjęciu zwyciężczyni Nagrody Pragi Nursja z hodowcą Maciejem Świdzińskim i dżokejem Mieczysławem Mełnickim.
Drugą z rodzin, której reprezentantki wygrywały Oaks pięciokrotnie jest założona przez urodzoną w 1942 roku Miramare (Mirza – Lucky Rose po Buchan) hodowli Stefana Czarneckiego. W 1961 roku dystansowy klasyk dla klaczy wygrywa golejewska DORA (Turysta – Do-re-mi po Rapace i Miramare), a 1970 Martynika (Negresco – Marsylia po Aquino i Miramare) jest trzecia. W sezonie 1971 DALILA (po Negresco) powtarza sukces swojej matki Dory, „dość szczęśliwie” pokonując wyższej klasy rówieśniczki ze stadniny w Golejewku - Bostellę i Daglezję. Rok później, pod nieobecność klasowej Doris Day (Mehari – Dora), która startując w Norsk Oaks w Oslo zajęła drugie miejsce, Nagrodę Liry wygrywa siostra Martyniki - MARSALA i… po karierze torowej trafia do stadniny w Strzegomiu. W 1980 roku moszniańska Maramba (Beauvallon – Majorka po Mehari i Martynika) kończy druga za derbistką Sinają. Inna córka ogiera Beauvallon – strzegomska Marietta (od Marsala) w 1983 plasuje się w Oaks trzecia. Z kolei córka Maramby – urodziwa, żeńska i zdolna MARACANA (po Conor Pass) daje rodzinie czwartą szarfę w 1986 roku. Trzy sezony później stylowa Dione (Pyjama Hunt – Doris Day) jest trzecia, a strzegomska Moja Mała (Dixieland - Marietta) kończy Nagrodę Liry na pozycji piątej. W 1992 trzecia mija celownik jej krajanka – Modelka (Valiant Heart – Motława po Saragan i Magura po Antiquarian i Marsala). MAGENTA (Jape – Maracana) idzie w ślady matki w roku 1998, a Maria Anna (Alywar – Maria Alm po Dakota i Marietta) jest blisko trzecia w sezonie 1999. Delikatna Miriam (Jape – Madri po Dakota i Maracana) plasuje się czwarta w 2000 roku. Moxa (Jape – Maria Ludwika po Saphir i Maria Alm) hodowli Ryszarda Szulca kończy dystansowy klasyk 2006 roku na miejscu dziewiątym, a rok później Mavera (Don Corleone – Maria Ludwika) hodowli Damis BT jest druga za Irkucją, ale zdobywa Oaks w Bratysławie. W roku 2008 druga w Nagrodzie Liry melduje się Marianna (Double Alleged – Maria Alm) hodowli Polskiej Korporacji Inwestycyjnej SA, a w 2011 czwarta jest urodziwa Marlene (Sorbie Tower – Maria Anna) hodowli Stanisława Guły. Trzy triumfatorki Oaks z tej linii pochodzą z Golejewka, a dwie z Mosznej. W 2016 roku do PSB zgłoszono 13 klaczy z tej rodziny.
Takich „rodzinnych historii” jest oczywiście zdecydowanie więcej, co dobitnie świadczy zarówno o randze selekcyjnej dystansowego klasyka dla klaczy, jak i dużej wartości stada matek krajowej hodowli. Miejmy nadzieję, że nie zabraknie okazji, aby je opowiadać. A patrząc na listę zwyciężczyń Nagrody Liry znajdujemy pięć duetów matka – córka. Gerona dała GINERVĘ (po Balustrade) – wygrała w 1970 roku, Konstelacja – Karinę, Dora - Dalilę, Maracana – Magentę, a Infamia – ubiegłoroczną triumfatorkę IRON BELLE (po Belenus) hodowli Joanny Traki. Mamy też siostrzany duet: Daxi – DAGHARA (po Revlon Boy) hodowli SK Stubno, która nie pozwoliła się pokonać w 1996 roku.
Na zdjęciu Infamia wygrywa Derby. Fot. Tomasz Celmer.
Aż 19 zwycięskich klaczy wyhodowanych zostało w GOLEJEWKU. Wspomniana już Burma II, dzielna EPIFORA (Pilade – Efforta po Harlekin) w 1955 roku – matka derbisty Epikura, NUTRIA (Turysta – Nuta po Colombo) w 1958, Dora, TARNOGÓRA (Aquino – Tarnawa po Pilade) w 1965 roku – matka derbistki Taorminy, siostra kapitalnej Driady (wygrała Nagrodę Pragi na Mityngu KDL w Budapeszcie w 1970 roku) - Dolores, DEJANIRA (Taurów – Doryda po Aquino i Dorotea po Pilade i Carolea po Trau i Cardea po Teddy) w sezonie 1969 – jej trzecia matka CAROLEA hodowli PZChK wygrała Oaks w 1948 roku, Dalila, Marsala, ESPERANZA (Mehari – Eroika po Aquino) w 1973, Konstelacja – matka derbisty Korabia, Nancy, Nursja, Karina, Novara, Kalifornia, Nechemia, Królowa Śniegu i Nebbia.
Stadnina Koni MOSZNA jest hodowcą 11 zwyciężczyń. Jako pierwsza dokonała tej sztuki SARANDA (Sygnet – Siena po Pilade) w 1959 roku, a po niej Jurysdykcja, Gerona, Ginerva, Ostera, której potomkinią jest pierwsza w rozgrywanym na dystansie 2000m czeskim Oaks 2011 - ORPHAN (Zafonium – Ocean Breeze po In Camera i Oceanida po Dixieland i Oseina po Mehari i Ostera) i Norika. Cztery wygrane z rzędu miały miejsce w latach 1985-88, za sprawą klaczy: JACARANDA (Conor Pass – Jantra po Mehari), Maracana, JURNEA (Demon Club – Jurystka po Negresco i Jurysdykcja) i DIAMINA (Parysów – Diamanta po Mehari), która jest babką DETERMINACJI (Sorbie Tower – Dalciana po Winds of Light) – w 2008 pokonała rówieśniczki w Oaks w czeskim Moście oraz w stolicy Słowacji, a ostatnie zwycięstwo należało w 1998 roku do Magenty – matki derbisty Montbarda.
Na zdjęciu: Finisz w Nagrodzie Oaks w 1985 roku - na mocno elastycznej bieżni zwycięża Jacaranda (dż. Jan Filipowski) przed Balangą (dż. Jerzy Ochocki), Siklawą (dż. Roman Maciejak) i Gamzą (dż. Roman Madejski). Fot. Darosław Kędzierski.
W WIDZOWIE wyhodowano 7 oaksistek. Są to: DORIANA (Łeb w łeb – Orthnerin po Sunderland) w 1953, od której pochodzi wspomniana wcześniej rzeczniańska Diakowa (Isztopirin – Daria po Deer Leap i Dorna po Aquino i Doriana) i która jest też prababką trójkoronowanego Dipola oraz klasowego Dixielanda - oba ogiery (od Dostojna po Dorpat i Dorquina po Aquino i Doriana), SOBIEPANI (Łeb w łeb – Sobiesława po Jeremi) rok później, SYCYLIA (Hexton – Sylistrja po Wiliam of Valence) w sezonie 1956 i DŻIBUTI (Casanova – Dubissa po Salut) w 1963 roku, Sinaja, jej półsiostra Sonora – matka derbisty Solozzo i babka trójkoronowanego ogiera San Moritz, a wreszcie kapitalna Dżamajka.
Hodowcy prywatni cieszyli się z wygranych BALKYRIS (Bandit – Bora po Öereglak) Henryka Woźniakowskiego w 1946, Quarry, BECKY PRINCESS (Prince Sabo – Becky Sharp po Sharpen Up) C.Olsen Limited w 1995 roku, Zagary, Szanty, jednostronnie frontowej, siwej DESERT DABBY (Linamix – Desert Kaya po Bikala) Andrzeja Zielińskiego, która w 2006 zwyciężyła również w Oaks w austriackim Ebreichsdorfie (2000m) – oba trofea zdobyła w stylu start-meta, Irkucji, PRINCESS OF LEONE (Leone – Princess Dancer po Suave Dancer) Andrzeja Zielińskiego w 2008 roku, siwej HORTENSJI (In Camera – Halszka po Goldneyev) Jarosława Szmyta w sezonie 2011, dzielnej KUNDALINI (Belenus – Kantaya po Croco Rouge) Kishore Mirpuri w 2013 roku i wreszcie Iron Belle w poprzednim sezonie.
Sukcesy klaczy z importu to głównie kwestia ostatnich lat. Wprawdzie angielskiej hodowli MALTA (Tiberius – Mai Ling po Sun-Vat-Sen) zwyciężyła w 1949, a w jej ślady poszła irlandzka Barka w sezonie 1950, ale dopiero po wielu, wielu latach, w 2012 roku zwyciężyła niemiecka Natalie of Budysin, a następnie brytyjska ZIELONA HERBATKA (od Silk Road po Dansili) w 2014 i irlandzka AMFITRITA (od High Lite po Observatory) rok później – obie wygrywały na wrocławskich Partynicach i obie są córkami ogiera AZAMOUR, wreszcie teraz niemiecka Furia.
Po trzy triumfatorki Oaks mają w stadnym dorobku ogiery: AQUINO - Jurysdykcja, Tarnogóra i wyhodowana w Iwnie CHŁOSTA (od Chandelle po Turf) w 1966 roku, NEGRESCO – Dolores, Dalila i Marsala oraz MEHARI - Esperanza, Smużka i Konstelacja. Po dwie natomiast: ŁEB W ŁEB - Doriana i Sobiepani, PILADE - Burma II i Epifora, którego syn CEREMONIAŁ dał w Iwnie CIĘCIWĘ (od Cromaquina po Aquino) pierwszą w sezonie 1968, a także TURYSTA – Nutria i Dora, CONOR PASS - Jacaranda i Maracana oraz jego syn DIXIELAND - Daxi i Zagara, a także JAPE - Magenta i Kombinacja, ROYAL COURT – Nebbia i Irkucja oraz BELENUS – Kundalini i Iron Belle. Z kolei SARAGAN – ojciec zwyciężczyni Nagrody Pragi na Mityngu KDL w Warszawie w 1978 roku, kozienickiej VANESSY (od Viola po Surmacz) - dał Sinaję, podczas gdy jego synowie KASJAN – JAKĄ BĄDŹ (od Jazda po River Chanter i Jejmość po Taurów i Justiniana po De Corte i Justitia) hodowli SK Strzegom, która wygrała w 1984 roku nie tylko Oaks, ale i Nagrodę Pragi na Mityngu w Berlinie, a JUROR – Dżamajkę oraz moszniańską JESSI-JANE (od Jessica po Dakota i Jantra), która w 1994 roku wygrała Oaks w Austrii i na Słowacji. Natomiast BEAUVALLON dał Nancy, a jego syn DNIEPR - Novarę.
Na zdjęciu Jaka Bądź wygrywa Nagrodę Pragi w Berlinie. Pierwsza z prawej finiszuje golejewska klacz Addis Abbeba, która zajęła czwarte miejsce.
Najskromniejsze, bo ledwie 4-konne były Nagrody Oaks wygrane przez Depresję w 1957 roku oraz Tarnogórę w 1965, która jest też szóstą matką wyhodowanej w Jaroszówce TRESERKI (Iphino – Tralka po Royal Court i Traversa po Demon Club i Terrakota po Saragan i Tarragona po St.Padarn i Taormina po Negresco i Tarnogóra) - ta wygrała Oaks w 2009 roku. Natomiast rekordową obsadę wyśrubowała niemal do maksimum – miejsca w boksach startowych zajęło 19 pretendentek – siwa Irkucja w sezonie 2007.
Na zdjęciu klacz Solnica pod dż. Jerzym Jednaszewskim podczas Mityngu KDL w Berlinie w 1957 roku.
Ale polskiej hodowli klacze zapisały się nie tylko sukcesami w Nagrodzie Liry czy uznawanej za Oaks Krajów Demokracji Ludowej Nagrodzie Pragi, którą oprócz już wymienionych wygrała również kozienicka SOLNICA (Skarb – Solina po Aventin) w Berlinie w 1957 roku. W liczącym sobie już niemal ćwierć wieku bratysławskim Oaks też mamy się czym pochwalić. W 1994 roku druga za klasową Jessi-Jane jest jej krajanka DALIDA II (Dakota – Dziarska po Damon i Dziwogóra po Negresco i Dziwaczka po Dorpat i Dziwożona II po San II), która w dorobku ma słowacki odpowiednik 1000 Gwinei. W kolejnej edycji równych sobie nie ma inna moszniańska klacz – NESSIE (Who Knows – Neska po Mehari i Nika po Balustrade i Nike po De Corte i Nefretite po Turysta i Nuta), która zwyciężyła też w austriackim odpowiedniku 2000 Gwinei. W sezonie 2002 Oaks na Słowacji wygrywa TANTRA (Winds of Light – Tabakiera po Dakota) hodowli SK Krasne, a po roku pierwsza w historii dubla bratysławskich klasyków dla klaczy należy do wychowanki tej samej stadniny – klaczy CZENEKA (Winds of Light – Cz-wa po Dakota). W 2007 zwycięża wspomniana już Mavera, a w następnym roku wszystkie pięć płatnych lokat zajmują klacze polskiej hodowli (!): Determinacja, Sajgonka, Nick of Memory, Batalistyka i New Grafia. Wreszcie sezon 2009 przynosi sukces klaczy JAGABELLA (Don Corleone – Jagoda po Zinaad) hodowli Witolda Krzemińskiego.
Oaks w Austrii (na bieżniach wiedeńskiego Freundenau, a następnie Ebreichsdorfu) wygrywały: moszniańska GIRL (Dakota – Ghirza po Balustrade i Gerona) w 1990, kozienicka SEFOLIA (Dakota – Sefora po Erotyk) w 1992, moszniańska Jessi-Jane w 1994, wspomniana już Desert Dabby w 2006 i SAJGONKA (Great Lakes – Soneria po Alywar) hodowli SK Krasne w 2008 roku. Warto więc doceniać i szanować ugruntowane od pokoleń krajowe linie żeńskie, bo to one są kapitalnym źródłem wielu bezcennych hodowlanych informacji, o jakie znacznie trudniej w przypadku klaczy z importu.
A zarówno angielski Oaks (1779), jak i jego polski ekwiwalent (1887) liczą sobie więcej lat niż Derby (odpowiednio 1780 i 1896). Patronką naszego klasyku jest urodzona w 1908 roku w Widzowie LIRA (Sac-a-Papier - Elly Langden po Ruler) hodowli braci Lubomirskich. Ścigała się ona z powodzeniem na wielu europejskich torach - w Moskwie, Petersburgu, Wiedniu czy Warszawie. Wieku 2-4 lat w 30 startach zwyciężała 11 razy (w tym Oaks rosyjski i austriacki). Częste i długie podróże nie sprzyjały stabilnej formie i oprócz znakomitych występów notowała Lira także mniej udane występy, czy niespodziewane porażki. Niemniej w owych czasach uważana była za jedną z najlepszych klaczy środkowo-wschodniej części Starego Kontynentu. Jak na wyjątkową końską osobowość przystało, dała też Lira początek linii żeńskiej (podrodziny poprzez klacze Awaria II i Ikarja II), z której pochodzi wiele dzielnych koni z trójkoronowanym Intensem, klasową Irandą czy zwycięzcami Derby – ogierem Aksum (Pyjama Hunt - Addis Abbeba po Dakota i Abisynia po Zigeunersohn i Afryka po Mehari i Alwa po Skarb i Awaria II po San II i Ikarja II po Chenonceaux i Icy Wind po Ballyheron i Ruń po Fils du Vent i Lira) i klaczą Infamia na czele.
Na zdjęciu: Portret Konstelacji autorstwa Andrzeja Novaka-Zemplińskiego. Fotografia: Malarstwo olejne ze zbiorów Polskiego Klubu Wyścigów Konnych.